گزارش كارورزي شركت گاز استان آذربايجان غربي

دسته بندي : فنی و مهندسی » سایر
گزارش كارورزي:
شركت گاز استان آذربايجان غربي



فهرست مطالب
عنوان
فصل اول 1
مقدمه 2
1-1 درباره شركت 2
1-1-1 شروع گاز رساني در استان 2
1-1-2 اهميت گاز رساني در استان 3
1-1-3 اهم اهداف شركت 3
1-2 تاريخچه گاز در ايران و تاسيس شركت ملي گاز ايران 3
1-3صنعت گاز و ارزشهاي آن 5
1-4مشخصات گاز طبيعي 7
1-4-1 منابع گازي و انواع آن 8
1-4-2 استخراج گاز طبيعي 8
1-5عمليات پالايش گاز 8
1-5-1جمع آوري گاز 9
1-5-2 شيرين سازي گاز 9
1-5-3 نم زدايي گاز 9
1-5-4 گوگرد سازي 10
1-5-5پالايش مايعات گازي 10
1-6عوامل موثر بر سوخت كامل گاز طبيعي و استفاده بهينه از آن 11


1-7انواع گاز 11
1-7-1گاز طبيعي Natural Gas 11
1-7-2گاز همراه يا وابسته Associated Gas 12
1-7-3گاز مايع Lignified Gas 12
1-7-4 گاز ساخته شده Mana factured Gas 12
1-7-5 گاز ترش Sour Gas 12
1- 8دلايل ارجح بودن گاز طبيعي به ساير سوختها 13
1-9سيماي صنعت گاز ايران 13
1-10گذشته ي شركت ملي گاز ايران 14
1-10-1پالايشگاههاي گاز طبيعي 15
1-10-2سيستم انتقال گاز طبيعي 16
1-10-3 سيستم توزيع گاز طبيعي 17
1-11 مصرف گاز طبيعي 18
1-11-1 مبادلات تجاري گاز طبيعي 18
1-11-2 طرح بيع متقابل در صنعت گاز 19
1-12 اهداف و ماموريت هاي شركت ملي گاز ايران 21
1-13نوع خدمات 22
1-14خلاصه عملكرد شركت گاز استان 23
1-14-1 اهداف ، برنامه ها و استراتژي ها 24

1-14-2اصلاح ساختار و بهبود روشها 24
1-14-3 برنامه ريزي و كنترل پروژه 24
1-14-4برنامه ريزي و كنترل تعميرات 25
1-14-5 بودجه ريزي و كنترل بودجه هاي سرمايه اي 25
1-14-6 كيفيت و بهره وري 25
1-14-7آمار و گزارشات 26
1-14-8 چارت سازماني پيشنهادي ساختار سازماني معاونت برنامه ريزي و اداري 26
فصل دوم 27
مقدمه 28
2-1نيروي كار 28
2-2اهداف شركت گاز استان 28
2-3واحدها و امور مستقل شركت گاز استان آذربايجان غربي 29
2-3-1امور بهره برداري 29
2-3-2امور مالي و پشتيباني 30
2-3-3روابط عمومي 30
2-3-4 واحد برنامه ريزي 30
2-3-5 واحد اندازه گيري و توزيع گاز 30
2-3-5-1 وظايف و مسئوليتها 30
2-3-5-2 شرح فعاليتها 31
2-3-6 واحد پژوهش 31

2-3-7 گاز رساني به صنايع 32
2-3-8 واحد خدمات كامپيوتر 32
2-9 واحد اداري 32
2-3-10 واحد كالا 33
2-4 استاندارد هاي نيروي كار 33
2-4-1 سازمان 33
2-4-2 كارگرم 33
2-4-3 كار سرد 33
2-4-4 محوطه ممنوعه 34
2-4-5 محوطه آزاد 34
2-5-6 مسئول محوطه 35
2-4-7 مسئول اجراي كار 35
2-4-8 آزمايش كننده گاز قابل اشتغال 35
2-4-9 آزمايش كننده گازها و بخارات سمي و ميزان اكسيژن 35
2-4-10 حفاري 36
2-4-11 تاسيسات زير زميني ( underground Installation ) 36
2-4-12 ناظر مطلع حفاري (Encavation , Competentperson ) 36
2-4-13 پرتونگاري (پرتوهاي غير يونساز ) 36
2-4-14 پرتوهاي يونساز 36
2-4-15 خطر پرتو زدگي 37

2-4-16 ناحيه ممنوعه پرتونگاري 37
2-4-17 ناحيه كنترل شده پرتونگاري 37
2-4-18 ناحيه تحت نظارت پرتو نگاري 37
2-4-19 ناحيه آزاد پرتو نگاري 37
2-4-20 تذكرات مهم 37
2-5محيط كار 38
2-5-1 مقررات مربوط به صدور پروانه كارگرم و سرد 38
2-5-1-1هدف 38
2-5-1-2 دامنه كاربرد 38
2-5-2 تنظيم و توزيع پروانه كار گرم و سرد 40
2-5-2-1 تبصره 40
2-5-3شرايط صدور و اجراي پروانه كارگرم و سرد 41
2-5-4 آزمايش گازها 42
2-6بهداشت ، ايمني و محيط زيست شركت ملي گاز ايران (دستورالعمل HSE پيمانكاران ) 42
2-6-1مقدمه 42
2-6-5 اهداف 43
2-6-3 دامنه كاربرد 43
2-6-4 تعاريف 44
2-6-4-1 كارفرما 44
2-6-4-2 پيمانكار 44

2-6-4-3 پيمانكار فرعي 44
2-6-4-4 نماينده كارفرما 44
2-6-5 وظايف و مسئوليتها 45
2-6-5-1 آشنايي با الزامات HSE پيمانكاران شركت ملي گاز ايران 45
2-6-5-2 اهم وظايف 46
2-6-5-3 خط مشي ، مديريت و كنترل 47
2-6-5-3-1 زير ساخت ها/ تخصيص منابع 47
2-6-5-3-2 پيمانكاران فرعي 47
2-6-5-3-6-3 ارتباطات 47
2-6-5-3-4 مديرت زمان 49
2-6-5-3-5 مديريت تغيير 49
2-6-5-3-6 مديريت ريسك 49
2-6-5-3-7 فرهنگ سازي HSE 49
2-6-5-3-8 بازنگري مديريت 50
2-6-5-3-9 جبران خسارت 51
2-6-5-3-10 عدم رعايت مفاد دستورالعمل 51
2-6-6 ساختار سرپرستي HSE 51
2-6-7 الزامات HSE در جذب و به كارگيري افراد 52
2-6-8 شرح وظايف HSE و نقش مديريت و عوامل پيمانكار 53
2-6-8-1 مدير عامل /مديريت پيمانكاري 53

2-6-8-2 مسئول HSE پيمانكاران 54
2-6-8-3 كاركنان پيمانكار 56
2-6-9 آموزش HSE رده هاي مختلف شغلي 56
2-6-10 راهكارها و راهبردهاي نمودن HSE 57
2-6-10-1 برگه هاي اطلاعات ايمني مواد MSDS 58
2-6-10-2 مميزي و بازرسي HSE 58
2-6-10-3 طرح مديريت واكنش در شرايط اضطراري 59
2-6-10-4 ملاحظات HSE مجوزهاي كار 60
2-6-10-5 گزارش دهي ، بررسي و تجزيه و تحليل حوادث HSE 61
2-6-10-6 مديريت بهداشت 62
2-6-10-6-1 بهداشت حرفه اي 62
2-6-10-6-2 بهداشت محيط 63
2-6-10-6-3 كمكهاي اوليه 64
2-6-10-7 مديريت ايمني و آتش نشاني 64
2-6-10-8 مديريت محيط زيست 66
2-6-11 قطع همكاري و پايان پيمان 67
فصل سوم : 71
مقدمه: 72
3-1 بازاريابي و بازارهاي هدف 72
3-1-1 تامين سوخت وسايل نقليه 73

3-1-2كاركنان ، تجهيزات و ساعت كار پيمانكار 73
3-1-2-1 شرايط عمومي پيمان 73
3-1-3 نقشه هاي كارگاهي 74
3-1-4 مصالح ، ابزار كار و ماشين آلات 75
3-1-5 دوره نگهداري 76
3-1-6 تاييدات پيمانكار 76
3-1-7 تهيه وسايل نقشه برداري و تامين پرسنل و غيره 77
3-1-8 عوامل جوي 77
3-1-9 دفاتر ، انبارها و محل سكونت كاركنان پيمانكار 77
3-1-10 مصالح پاي كار و نحوه پرداخت 78
3-1-11 كسورات ماليات و حذف ارائه مفاصا حساب مالياتي توسط پيمانكار 78
3-1-12 تضمين انجام تعهدات 79
3-1-13 تضمين حسن انجام كار 79
3-1-14 ما به التفاوت بهاي مصالح مصرفي در تعهد پيمانكار 80
3-1-15 عوارض شهرداري 80
3-1-16 عدم بكار گيري اتباع خارجي 81
3-1-17 حق بيمه تامين اجتماعي 81
3-1-18 ممنوعيت بكارگيري و استفاده از خدمات كاركنان صنعت نفت 82
3-1-19 استفاده از تجهيزات و نيروي انساني پيمانكار در مواقع بحران و اضطراري 82
3-1-20 حذف كسورات عوارض شهرداري و كار آموزي و .... مرتبط با پيمان 82

3-1-21 جاده سرويس 82
3-1-22 نصب لوله هاي آبرو 83
3-1-23 جنس زمين 83
3-1-24 ترميم آسفالت سطح كانال 83
3-1-25 استفاده از گروههاي كاري مستقل 84
3-1-26 اصلاح شرايط عمومي پيمان 84
3-1-27 هيات عالي حل اختلاف 84
3-1-28 ساير موارد 85
3-1-29 گزارش كارهاي اجرايي ، كالاها ، خدمات و اطلاعات كنترل پروژه 86
3-2 مديريت روابط با مشتري 86
3-2-1 پيمان فروش گاز طبيعي 86
3-3 تبليغات و روابط عمومي 90
3-3-1 تبليغات به مثابه ارتباطات 91
3-3-1-1 تبليغات بازرگاني چيست 91
3-3-1-2 محتواي تبليغات بازرگاني 93
3-3-1-3 آژانس هاي تبليغاتي 95
3-3-1-4 سازمان هاي خدمات رسانه اي 95
فصل چهارم 96
مقدمه 97
4-1 روشهاي جاري ارائه خدمات و محصولات 97

4-2 سهولت دسترسي مشتريان به محصولات به صورت فلوچارت 97
4-3سيستم هاي اطلاعاتي مديريت پيشرفته GIS 98
4-3-1 قابليت هاي تكنولوژي GIS در مديريت بهينه انتقال و توزيع گاز طبيعي 98
4-3-1-1 مقدمه 98
4-3-1-2 سابقه پژوهش 99
4-3-1-3 روش شناسي 102
4-3-1-4 انتقال و مسير يابي بهينه خطوط گاز 102
4-3-1-5 مدل تحليلي 104
4-3-1-6 گردآوري اطلاعات 104
4-3-1-7 آماده سازي لايه هاي اطلاعاتي و اطلاعات توصيفي و تعيين مسير بهينه 105
4-3-1-8 ايمني و كنترل خطوط انتقال گاز 107
4-3-1-9 مديريت شبكه توزيع گاز و نظارت و كنترل آن تحت سيستم اطلاعات جغرافيايي GIS 107
4-3-1-10 مديريت يكپارچه و جامع در توزيع گاز 108
4-3-1-11 مديريت نشت 109
4-3-1-12 مديريت ريسك 109
4-3-1-13 امنيت 110
4-3-1-14 مديريت خوردگي 110
4-3-1-15 نتيجه گيري و پيشنهادات 111
4-4 نحوه طراحي و چيدمان سازمان 112


فصل پنجم 130
مقدمه 131
5-1نتايجي كه از اين شركت مي توان گرفت 131
5-2 پيشنهاداتي كه راجب اين شركت مي توان داد و موارد مشاهده شده در شركت 133
فصل ششم 134
6-1 ضمائم 134
6-1-1 عكسها 135
6-1-2 فرم و انواع پروانه ها 139
6-1-3 نمونه هاي از نقشه هاي گاز رساني، از بيلت ها 142
6-1-4 اساسنامه شركت 146
6-2 منابع و مآخذ 148







فصل اول

تاريخچه شركت گاز
 
مقدمه :
در اين فصل به توضيح و تشريح شركت ملي گاز در ايران و استان آذربايجان غربي پرداختيم و براي كامل بودن گزارش كاروزي ، اينجانب سعي كردم تمام مطالب خوب را گلچين كرده و از بهترين آنها براي توضيح شركت استفاده نماييم اين فصل تحت عنوان فصل اول به بررسي درباره شركت ، اهداف ، ماموريت ها ، تاريخچه ، نحوه ارائه ي خدمات و برنامه ها ، آمار و گزارشات و در آخر چارت ساختار سازماني پيشنهادي معاونت برنامه ريزي و اداري را ارائه داده ايم . اميدوارم اين گزارش مطابق خواسته ي حضرتعالي بوده و كمبودهاي آن را با بزرگواري و عنايت خود عفو نماييد .
1-1درباره شركت :
در كشور عزيز ما ايران ، بر اساس اصل اتكا بر مزيتهاي نسبي و رقابتي ، صنعت ، صنعت گاز به صورت اخص از جايگاهي ممتاز و پيشتاز برخوردار است .
گاز طبيعي يكي از پاكترين و اقتصادي ترين سوختهاي فسيلي است . ارزش اقتصادي و منابع عظيم آن در كشور آن را به يك منبع بالقوه جهت رشد و توسعه اقتصادي كافي است . وجود بيش از 27 تريليون متر مكعب ذخاير گاز طبيعي در كشور اين امكان كه به اين سوخت خدادادي نگاه دقيقتري داشته باشيم . ايران با داشتن 18 درصد گاز در جهان (بعد از روسيه ) دومين پتانسيل توليد گاز محسوب مي شود . با توجه محيطي و صرفه اقتصادي در خارج از كشور نيز ، از طبيعي بازار بسيار مطلوبي ،جايگزيني گاز در بخش هاي مختلف مصرف ، با روندي متناسب با رشد و توسعه پاياني و تكويني خود نزديك مي شود ، به اين ترتيب تا شروع همه جانبه ماموريت ويژه اقتصادي كشور ديگر زماني نمانده است و اين صنعت مي رود تا با ايفاي نقش به يكي از بزرگترين آرزوهاي ملي جامه عمل بپوشاند .
1-1-1شروع گاز رساني در استان :
گاز رساني به اين استان به صورت عملي از سال 72 شروع شده است ، تا اواخر نظر منطقه 8 گاز رساني كشور بوده است . شركت گاز استان آذربايجانغربي بر اساس بودجه سال 77 كشور به ثبت رسيد و طبق بند ب ماده 6 اساسنامه شركت ملي گاز ايران شركت اواخر 78 مستقر گرديد و در سال 1379 همگام با برنامه سوم كار را به عنوان شركت گاز استاني آغاز نموده است .
1-1-2 اهميت گاز رساني در استان :
علاوه بر مطالب ذكر شده در خصوص اهميت گاز طبيعي ،مرزي بودن و همسايگان كشور ،سردسير بودن و وجود منابع جنگلي و تركيب قومي و مذهبي متنوع اين استان ،اهميت را به گاز رساني در اين استان داده است . ‘
1-1-3 : اهم اهداف شركت :
1- جايگزيني گاز طبيعي به جاي ساير سوختهاي فسيلي
2- اجراي برنامه تحول اداري در سطح شركت
3- افزايش بهره وري و ارتقاء دانش فني و تخصصي همكاران و توجه به بهبود كيفيت.
4- حفظ محيط زيست با رعايت جنبه هاي زيست محيطي و كاهش آلاينده ها .
5- توسعه و ارتقاء برنامه هاي مديريت ايمني و بهداشت حرفه اي پرسنل .
6- استفاده از تكنولوژيهاي مدرن در صنعت گاز .
1-2: تاريخچه گاز در ايران و تاسيس شركت ملي گاز ايران :
از نوشته هاي تاريخ نويسان كهن چنين بر مي آيد كه ايرانيان در استفاده از گاز و ديگر مشتقات نفتي بر ديگر اقوام جهان پيشي داشته اند ، بعنوان مثال وجود بقاياي آتشكده ها و معابد نظير آتش جاوداني نزديك كركوك كه به مشعل بخت النصر معروف بود ، در نزديكي يك مخزن گاز طبيعي قرار داشت . همچنين بقاياي معابد زرتشتيان در نزديكي مسجد سليمان و روايات تاريخي از آتش جاوداني آتشكده آذر گشب در آذربايجان بجاي مانده همگي گواه اين مدعاست . ايرانيان باستان بنا به اقتضاي محيط مذهبي خويش آتش را گرامي ميداشتند و در جهت پايدار بودن آن مي كوشيدند در فلات مركزي و جنوبي ايران و در مناطقي كه جنگلهاي انبوه وجود داشت براي روشن نگهداشتن آتش مقدس از امكانات ديگري بجز چوبهاي جنگلي استفاده ميبردند و طبيعت اين مناطق با ذخاير فراوان زير زميني خود اين تلاش را آسان مينمود . مناطق غرب ، جنوب و جنوب غربي ايران ، آنچنانكه اكنون ميدانيم بر روي دريايي از نفت و مشتقات آن قرار داشتند و دارند . بعضي از اين منابع در گذشته بدليل عمق بسيار كمي كه داشتند با فرسايش خاك و يا حركت گسلها يا ساير عوامل طبيعي ديگر بصورت قطرات ناچيزي از درياي زير زميني به بيرون تراوش كرده و انسان متفكر را به بهره برداري از آن وادار مينمودند و در ايران باستان نيز چنين شد . برابر اسناد تاريخي ، ايرانيان قبل از فلسطينيها ، سومري ها و چيني ها از نفت و گاز به گونه هاي بسيار ابتدايي ، تصادفي و بدون برنامه ريزي استفاده ميكردند و تلاش زيادي در جهت پايدار داشتن آتشهاي مقدس از خود نشان ميدادند ولي با اين همه ، سخن بسيار زيادي درباره تاريخ پيدايش نفت و گاز در ايران نمي توان گفت زيرا آنچه كه از اين صنعت با امكانات ابتدايي آن در روزگار كهن ايران خبر ميدهد بسيار اندك و غير مستدل است . اما بي ترديد در سالهاي نه چندان دور يعني از آغاز بهره برداري شركتهاي خارجي نفتي در ايران ، صنايع نفت و گاز در ايران رشد قابل ملاحظه اي داشته است كه بر آمار و ارقام متكي ميباشد .
نخستين اسناد تاريخي از استفاده برنامه اي گاز در ايران به زمان قاجاريه و سلطنت ناصر الدين شاه مربوط ميشود . هنگاميكه ناصر الدين در سال 1873 ميلادي به لندن سفر كرده بود ،چراغهاي گازي كه روشني بخش معابر بودند تعجب وي را بر انگيخت و علاقمند به بازديد از كارخانه چراغ گاز گرديد . وي پس از بازگشت به ايران ، دستور احداث و استفاده از كارخانه چراغ گاز را صادر كرد . استفاده محدود گاز ايران تا تاريخ 1908 ميلادي كه نخستين چاه ايران در مسجد سليمان به نفت رسيد كم و بيش ادامه داشت . پس از استخراج نفت ، گازهاي همراه اجبارا در محل سوزانده مي شدند .
شركت ملي نفت ايران از بدو تشكيل همواره بفكر چاره جويي و استفاده از گاز طبيعي بود كه بعلت بعد مشافت بين منابع توليد و نقاط مصرف و سنگيني سرمايه گذاري و كمي مصرف داخلي كه تنها محدود به بعضي از مناطق نفتخيز جنوب ميشد اين امر بعهده تعويق افتاد و همچنان گازهاي استحصالي سوخته و بهدر ميرفت . تدريجاً كه منابع نفت يكي پس از ديگري احداث و به بهره برداري ميرسيد ، استفاده از گاز طبيعي براي تامين سوخت و محركه هاي كمپرسور و مولدهاي برق ، مصارف داخلي ، منازل سازماني در مناطقنفتخيز از جمله مسجد سليمان ، آغا جاري ، هفتگل و آبادان مورد توجه قرار گرفت و در كنار فعاليت هاي اصلي توليد ، انتقال و پالايش نفت خام در نواحي جنوبي ايران ، فعاليت هاي محدودي براي تهيه و بعمل آوردن گاز طبيعي توسط شركتهاي عامل در حوزه قرار دادا بعمل مي آمد .
اولين استفاده از گاز طبيعي ، خارج از مناطق نفت خيز براي تغذيه كارخانه جديد التاسيس مجتمع كود شيميايي شيراز بود كه در سال 1334 واحد مذكور احداث و بهره برداري از آن آغاز شد و براي خوراك اوليه آن نياز به گاز طبيعي بود . براي اين منظور خط لوله اي به قطر 10 اينچ و طول تقريبي 215 كيلومتر از گچساران به شيراز احداث گرديد .
در حدود 30 تا 35 سال قبل سياستهاي شركت ملي نفت ايران موجبات فني و اقتصادي را براي مهار كردن گازهاي همراه ، جلوگيري از اتلاف و سوزاندن آنها ، جمع آوري و پالايش ، انتقال ، صدور و فروش فراهم آورد . زمانيكه تفكر فروش گاز به خارج مطرح گرديد ، مطالعات همه جانبه اي انجام شد و سرانجام پروژه خط لوله سراسري اول موسوم به IGAT1 به مرحله اجراء و بهره برداري درآمد . به سبب آنكه ضرورتاً ميبايستي كليه امور مرتبط به گاز در يك سازمان متشكل ميشد تا پاسخگوي مسئوليتها و نيز اهداف آينده باشد و از طرف ديگر توافق كلي كه زمينه توسعه همكاريهاي اقتصادي بين ايران و شوروي سابق در سال 1344 صورت گرفت و منجر به امضاء پروتكلي دردي ماه همان سال شد زمينه صدور گاز مطرح و تاسيس شركت ملي گاز ايران در اسفند ماه 1344 براي تحقق هدفهاي ذكر شده تصويب وبمورد اجراء گذاشته شد .
1-3صنعت گاز و ارزشهاي آن
نياز آدمي در بدست آوردن منابع انرژي سبب گرديد تا صنعت گاز بيشتر مورد توجه قرار گيرد . بعد از جنگ جهاني دوم مصرف گاز به سرعت رو به ازدياد گذاشت و در نتيجه بسياري از كشورهاي صنعتي جهان براي اكتشاف - توليد – پالايش –بهره برداري از گاز برنامه هاي وسيعي را تدارك ديدند بطوري كه در اواخر سال 1950 ميلادي بيش از 90% مجموع انرژي مصرفي جهان را گاز تامين مي كرد كه اين رقم با گذاشت هفده سال به 20% افزايش سهم گاز درتامين انرژي جهان استفاده از زغال سنگ و نفت كاهش يافت .
در اشاعه و گسترش صنعت گاز ، صنعت گاز ، صنعت لوله سازي نقش بسيار مهمي را ايفا كرد كه با پيشرفت اين صنعت راه را براي رشد صنعت گاز هموارتر گرديد . از مهمترين ويژگيهايي كه موجب شد اين صنعت گسترش پيدا كند مي توان به موارد ذيل اشاره نمود :
 ارزش حرارتي گاز .
 سهولت در انتقال و توزيع گاز .
 آلودگي كم در استفاده از گاز و حفظ محيط زيست .
 صرفه جويي در بهره برداري از منابع انرژي غير قابل جايگزين .
 قيمت كم و مقرون به صرفه بودن گاز .
 احتراق آن كاملاً تميز است و هيچ ته مانده اي را به جاي نمي گذارد .
گازها بر خلاف جامدات و مايعات قابليت تراكم و فشرده شدن را دارند و همچنين قابليت مخلوط شدن با يكديگر را دارند معمولاً اكثر گازها قابل اشتغال نيستند چرا كه با اكسيژن تركيب نمي شوند . هيدروژن و هيدروكربنها داراي خاصيت انرژي زائي هستند . فراوانترين گازها قابل اشتغال در طبيعت همان گازهاي هيدروكربني هستند كه در صنعت و مصارف خانگي و تجاري از آنها بهره مي گيرند .
اين نوع گازها دو نوع هستند :
• گاز مصنوعي كه بصورت مصنوعي از زغال سنگ و يا نفت تهيه و توليد مي شوند .
• گاز طبيعي كه بصورت طبيعي از عمق زمين استخراج مي شود .
گاز طبيعي يا گازي كه همانگونه كه در مخازن زير زميني وجود دارد از چاه خارج مي شود تركيبي است شامل هيدروكربنهاي اشباع شده به شكل گاز متان – اتان –پروپان – بوتان – هيدروكربورهاي مايع (پنتان ) و گاهي بعضي گازهاي ديگر بويژه هيدروژن سولفوره ،مقدار هر يك از اين اجزاء در نوع گازهايي كه از هر منبع متصاعد مي شود متفاوت است ولي جزء عمده گاز طبيعي متان است كه به تفاوت از 70 تا 95 درصد مجموع را تشكيل مي دهد . بعد از آن اتان است كه در بعضي از موارد نسبت آن به مجموع به ده درصد مي رسد و بعدگازهاي ديگر و پارافينهاي سنگين تر كه نسبت آن به مجموع بسيار كمتر است . گاز طبيعي يا به تنهايي از چاه خارج مي شود كه در اين صورت چاه را چاه گاز مي نامند و بازده آن منحصر به گاز است يا همراه با نفت از چاه نفت خارج مي شود . استخراج گاز توام با نفت توليد گاز به خاطر خود گاز نيست بلكه گويي انگل نفت خام و يك نوع بازيافت اجباري است كه تا اين اواخر بعلت اشكالات فني و عملي و فقدان بازار مصرف فقط قسمت نا چيزي از آن مورد استفاده قرار گرفته و بقيه كه مقدار آن حيرت انگيز است به هدر رفته است . گاز كه از چاه استخراج مي شود تماماً يا تقريباً از متان يا اتان تشكيل مي يابد و چون از اين دو هيدروكربور گاز مايع طبيعي استخراج نمي شود ، اين نوع گاز را گاز خشك مي نامند ، گازي كه همراه با نفت بيرون مي آيد مقادير قابل ملاحظه اي پروپان و بوتان كه مايع كردن بالنسبه آسان است و هيدروكربونهاي مايع در وضع عادي حرارت و فشار دارد و آم را گاز تر مي خوانند گازهايي كه داراي هيدروژن سولفوره مي باشند باعث خوراندگي لوله ها و فلزات مي شوند و گاز ترش ناميده مي شوند و در برابر گازهاي فاقد هيدروژن سولفوره كه عنوان گاز شيرين به آنها اطلاق مي شود . بديهي است كه وجود هيدروژن سولفوره از مرغوبيت گاز مي كاهد .